O nowych technologiach w produkcji odzieży oraz współpracy między technologami i projektantami rozmawiamy z dr inż. Marzanną Lesiakowską –Jabłońską, specjalistką w dziedzinie systemów projektowania odzieży CAD, nowoczesnych struktur odzieżowych oraz projektowania, organizacji i sterowania procesami produkcji odzieży, wykładowcą i prorektorem do spraw kształcenia w Viamoda, Szkole Wyższej w Warszawie.
W jaki sposób technolog przekłada pomysły projektantów na konkretny projekt produkcyjny?
Pierwszy etap pracy technologów z danym projektem wzorniczym polega na wykonaniu konstrukcji, która jest podstawą do przeszycia wzorca danego modelu odzieży. Technolog może (i powinien, zwłaszcza jeśli projektant nie ma wiedzy technologicznej) konsultować wybory projektanta. Wyklucza to, a na pewno ogranicza, wybór takich materiałów, które są bardzo trudne produkcyjne, a niekiedy nie dają się uszyć w ogóle z zachowaniem odpowiedniej jakości lub w warunkach technologicznych wykonywania produkcji w danej firmie. Technolog zajmuje się następnie stopniowaniem form na rozmiary, które mają wejść do produkcji, projektuje lub nadzoruje projektowanie układów kroju, pamiętając o optymalnym gospodarowaniu materiałami, nadzoruje prace krojowni i szwalni – odbiera produkcję. Oczywiście zakres tych prac, liczba technologów i obszar ich obowiązków zależy od rodzaju i skali produkcji, od tego, czy firma ma swoje szwalnie, czy zleca produkcje na zewnątrz i wreszcie od koncepcji właściciela na pracę danej firmy.
Podobnie jak projektanci również technolodzy dysponują nowoczesnym wsparciem, jakim są programy komputerowe. Na czym one polegają i co dzięki nim można uzyskać?
Wsparcie CAD dla technologów obejmuje wykonywanie konstrukcji, modelowanie form, ich stopniowanie, tworzenie układów kroju (obecnie często ten moduł jest automatyczny), sterowanie pracą automatycznych maszyn krojczych (łącznie z pasowaniem wzorów i detekcją błędów materiałów), planową gospodarkę materiałami, zarządzanie produkcją – planowy rozdział prac na stanowiska w szwalni. Oczywiście im bardziej kompleksowe i profesjonalne programy, tym są droższe. Pamiętam czasy, gdy wchodzenie programów CAD dla technologicznego przygotowania produkcji dopiero startowało i wielu specjalistów z branży, którzy twierdzili, ze to się nie przyjmie, a teraz nie wyobrażają sobie pracy bez komputerowego wsparcia.
Czy praca projektantów na programach komputerowych jest bezpośrednio podstawą do wdrożenia produkcji?
Praca projektanta jest podstawą do wszystkich, dalszych działań przygotowawczych i produkcyjnych. Dobry projektant, a takich moja uczelnia Viamoda stara się kształcić, musi mieć świadomość technologii, a nawet być trochę technologiem. Powinien wiedzieć, że znajomość zasad konstrukcji odzieży daje mu swobodę i perfekcję działań projektowych, rozumieć, że rodzaj i typ projektu, dobór materiałów i dodatków musi uwzględniać możliwości danej firmy – park maszynowy, kwalifikacje załogi. Dobry projektant przewiduje ewentualne problemy, jakie mogą powodować w produkcji niektóre materiały np. przy szyciu lub obróbce termicznej. Praca zespołu technolog – projektant powinna być synergicznym połączeniem wiedzy i umiejętności obu stron, ale i zaufania. Niewielu projektantów rozumie np. to, że rodzaje szwów, podszewek, ich wykończenia, kolory i rodzaje nici zastosowanych przy przeszyciach widocznych, to również elementy projektu wzorniczego. Praca z dobrym projektantem to marzenie każdego technologa i sądzę, ze na odwrót: dobry projektant chce pracować z technologiem wspierającym go efektywnie przy realizacji jego pomysłów wzorniczych.
Jakimi nowoczesnymi maszynami specjalistycznymi dysponuje obecnie technolog w firmie odzieżowej?
Rodzaj, poziom i zakres stosowania maszyn specjalistycznych i automatycznych zależy od rodzaju, poziomu i zakresu produkcji. Zasada jest taka, że im większy wolumen produkcji i większa powtarzalność operacji, tym bardziej opłacalne są zakupy specjalizowanych lub zautomatyzowanych maszyn. Jeśli firma produkuje asortyment o stosunkowo niewielkiej zmienności detali i fasonów np. koszule, garnitury, odzież dżinsową, to warto zainwestować w specjalistyczne maszyny, np. automaty do kieszeni, kołnierzy, a nawet do długich przeszyć.
Właściwie każda firma produkująca odzież powinna mieć automaty typu dziurkarka (w zależności od rodzaju produkcji bieliźniana lub odzieżowa), guzikarka, zamocowarka. Trzeba też zwrócić uwagę na fakt, że maszyny uniwersalne są obecnie w znacznym stopniu specjalizowane dzięki specjalizacji softwarowej – możemy w nich ustawiać zamocowania, sposób zatrzymywania maszyny (dolne lub górne zwrotne położenie igły), długość ścieżki przeszycia, obcinanie automatyczne nici itp.
Również zakres stosowania maszyn automatycznych zwiększa się dzięki programom sterującym ich pracą, np. liczba programów, kształtów i rodzajów dziurek, zamocowań wykonywanych przez niektóre nowoczesne maszyny jest imponująca. Wszystkie prace nad maszynami zmierzają do ograniczenia wpływu czynnika ludzkiego na jakość przeszycia poprzez przenoszenie niektórych funkcji operatora do maszyny oraz na poszerzaniu zakresu zastosowania danej maszyny, ze względu na zmienność produkcji. Oczywiście musimy pamiętać, ze inny jest park maszynowy do szycia tkanin, dzianin, bielizny, konfekcji lekkiej i ciężkiej i tu decyduje nie tylko poziom specjalizacji, ale stosowane mechanizmy np. transportery, ukształtowanie główki i stołu maszyny itp. Można oczywiście produkować ekskluzywne garnitury, koszule metodami, jak w pracowni krawieckiej z przełomu XIX i XX wieku lub sięgać po technologie, materiały i nawet rozwiązania wzornicze na miarę i możliwości XXI wieku. Myślę tu o odzieży z elementami tekstroniki – elektroniki ubieralnej, dostępnych w świecie koszulach z materiałów nanotechnologicznych.
